دکتر کامبیز مهدی زاده معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی
بیرجند در گفتگو با روابط عمومی معاونت بهداشتی ضمن تبریک آغاز سال تحصیلی جدید
نکات مهمی را که در تداوم شیوع کرونا ویروس و به هنگام بازگشائی مدارس باید مد نظر قرار گیرد بیان داشت . وی گفت
:همانگونه که میدانیم کودکان وقتی از مدرسه و
فرصت­های اساسی
آموزشی مندرج در آن باز می مانند رفته رفته عواطف خود را
نسبت به آموزش، ارتباط با همسالان، فرصت­های بازی کردن و
سایر
فرصت­هایی که برای رشد و تکامل آن­ها لازم است را از دست خواهند داد. کودکانی که
در مناطق فقیرنشین زندگی می‌کنند، کودکان معلول و سایر کودکانی که در شرایط
نامناسب زندگی به سر می‌برند، بسیار بیشتر در معرض خطر قرار داشته و بیش از
سایرین، این فرصت‌های رشد و تکامل را از دست خواهند داد. در خانواده­های بی­ثبات،
عمدتاً تنها پناه کودک مدرسه است در حقیقت مدرسه فرصتی استثنایی برای رشد و ارتقای
سلامت جسمی و روانی کودکان است و آن­ها با ماندن در خانه، همه این فرصت­ها را از
دست خواهند داد.

کووید 19 و پاسخ به آن، آموزش دانش‌آموزان را به خطر انداخته
است. هرگونه اشتباهی در رابطه با مراقبت از دانش‌آموزان در مدرسه، تصمیم‌گیری در
مورد بستن و بازگشایی مدارس ممکن است سلامت جسمی روانی و اجتماعی ایشان، والدین و
مربیان را در معرض تهدید قرار دهد.

دکتر مهدی زاده افزود : آموزش دانش­آموزان موضوعی نیست که به
سادگی بتوان از آن گذشت به خصوص که حاشیه نشین­ترین دانش آموزان برای آموزش خود در
دوران کرونا و پسا کرونا باید مورد حمایت جدی قرار گیرند.

شواهد کافی برای آن­که نشان دهد که بسته­شدن و یا بسته­ماندن
مدارس توانسته باشد خطر انتقال عفونت به دانش­آموزان را کاهش دهد در دست نیست ولی
از سوی دیگر آثار سوء بسته­شدن مدارس بر روی سلامت، رفاه و آموزش دانش‌آموزان
اثبات شده است. از هم گسیخته شدن آموزش دانش‌آموزان عواقب بسیار جدی و دراز مدتی
بر روی اقتصاد و عوامل اجتماعی دارد، نابرابری را گسترش می‌دهد و حتی پیامدهای
ناگواری بر روی عرصه‌های دیگر سلامت بر جای می‌گذارد و همبستگی عمومی و ملی را نیز
کاهش خواهد داد.

 به عنوان یک اصل کلی
مدرسه باید باز باشد ولی اصل مهمتر این است که باید ایمن باشد و سلامتی دانش­آموزان،
معلمان و کارکنان در حد اعلا در هنگام بازگشایی مدارس مورد حراست قرار گیرد.

 شناسایی
راه­های
انتقال
عامل
ایجادکننده
بیماری
کرونا نقش مهمی در
کنترل
آن
دارد.
اگر چه در مورد راه‌های انتقال
نکات
زیادی تا به حال عنوان شده­است؛ به عنوان یک
اصل
کلی،
ویروس‌های تنفسی به طور عمده
از
طریق
ریز قطرات یا از
طریق
سرفه
یا
عطسه
و
یا
لمس
اشیاء
آلوده
منتقل
می­شوند.

طبق آخرین اطلاعات،
انتقال
ویروس
کرونا
از
انسان
به
انسان
از
طریق
سرفه،
عطسه،
تخلیه
ترشحات
بینی
و
دهان می‌باشد. این ویروس می‌تواند
در
فاصله 1 تا 2 متری
از
طریق
سرفه
یا
عطسه
منتقل شود. راه دیگر انتقال، تماس
دست‌ها
با
محیط
و
سطوح
آلوده
به
ویروس
مانند
تجهیزات،
دستگیره
درب‌ها،
میز
و
صندلی،
شیرآلات ، نرده­ها، پله‌ها،
پریز
و
کلیدهای
برق
و
کلیه
وسایلی
است
که
به
طور عمومی و مشترک
استفاده
می‌شود.

داشتن فاصله مناسب در روابط اجتماعی به این معنی است که
فاصله فیزیکی از سایر افراد به اندازه‌ای باشد که انتقال بیماری صورت نگیرد. این
نوع برخورد در همه‌گیری‌ها جایگاه ارزشمند و بسیار خاصی دارد. فاصله فیزیکی امن
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کرونا (کووید-19) حداقل یک متر است. بدیهی است که
رعایت این فاصله تا زمانی که بیماری در جامعه در چرخش باشد، ضروری بوده و باید
ادامه یابد. به بیان دیگر با توجه به قابلیت انتقال بالای ویروس کرونای جدید، حتی
ابتلا یک نفر و عدم رعایت فاصله مناسب در یک جمعیت، می‌تواند به‌طور انفجاری باعث
انتقال ویروس در افراد آن جمعیت شود. حتی در شرایطی که میزان انتقال بیماری درحد
متوسط است(کمتر از 10 مورد به ازای هر صدهزار نفر جمعیت در روز). در این حالت
فرایند انتقال ویروس در مدارس باید در محاسبات پیشگیری مورد توجه ویژه بوده و
فاصله گذاری اجتماعی به طور جدی رعایت شود.

بعد از
تماس احتمالی که ممکن است منجر به ابتلای فرد به بیماری کووید-19شود، حداقل باید یک
دوره کمون (14روز) بگذرد تا بتوان اطمینان داشت که آیا فرد مبتلا و علامت‌دار شده­است.
از سوی دیگر افرادی هستند که با طی دوره کمون به ویروس مبتلا می‌شوند ولی علامتی
ندارند.  این گروه در میان کودکان و بویژه
کودکان سنین دبستان به مراتب بیش از سایر گروههای سنی هستند. با توجه به این‌که
افراد بدون علامت نیز می‌توانند بیماری را به سایرین منتقل کنند، این گروه بی­علامت
چون عموماً به‌عنوان فرد سالم فرض می‌شوند، به صورت بالقوه می‌توانند برای سایرین خطرناک‌تر
باشند. بنابراین وقتی ویروس در جامعه در حال چرخش باشد و فاصله اجتماعی مناسب رعایت
نشود، دوره‌های کمون بیماری برای هر فرد همواره پایان طولانی‌تری را برای اپیدمی ایجاد
خواهد کرد.

در حال
حاضر وضعیت گسترش بیماری به گونه‌ای است که نمی‌توان گفت چه زمانی می‌توان به زندگی
عادی برگشت و شاید بتوان گفت که این‌گونه زندگی با فاصله‌گذاری اجتماعی، تا مدت‌ها
به‌عنوان روش زندگی معمولی باید در نظر گرفته شود.

مطالعات
دقیق نشان داده که فاصله‌گذاری اجتماعی در بعضی همه‌گیری‌ها تا بیش از 95 % در
کاهش موارد و گسترش بیماری نقش داشته­است. اما شرط اساسی آن است که از ابتدای امر
به درستی برای آن برنامه‌ریزی و همه جوانب علمی و اجرایی آن در نظر گرفته شده­باشد.
در ابتدا انتظار این است که این موضوع برای همه روشن شده­باشد که برای اثربخشی
استراتژی فاصله­گیری اجتماعی اقدامی مدت طولانی است که در طول زمان به اجرا در
خواهد آمد.

در شرایط
فعلی و با توجه به ماهیت، گسترش و قابلیت انتقال بیماری کووید-19، فاصله‌گیری
اجتماعی از مهم‌ترین راهکارهای کنترل این همه‌گیری می‌باشد ولی برای کاهش تبعات
نامطلوب آن نظیر کاهش درآمد، بیکاری و توقف مشاغل تجاری و خدماتی، باید مدیریت
قاطع و جامعی وجود داشته باشد. در حقیقت زمانی می‌توان به پایان فاصله‌گذاری
اجتماعی اندیشید که از نظر متخصصین، بیماری کنترل شده و یا درمان قطعی یا واکسن
مؤثر پیدا شده­باشد.

به‌عنوان
یک قانون، بازگشت به مدرسه و در هر حقیقت بازگشت به فعالیت های اجتماعی مرتبط با مدرسه برای هر فرد(اعم از
کارکنان، دانش آموزان و معلمین) زمانی متصور است که احتمال ابتلای ایشان و یا
انتقال به دیگران به حداقل ممکن رسیده باشد به طوری که در صورت احتیاط­ لازم
احتمال انتقال بیماری به ایشان و یا دیگران وجود نداشته باشد.

معاون بهداشتی دانشگاه در
ادامه افزود: پرسنل و افرادی که در این زمینه دخیل اند مثل رانندگان سرویس ها باید
آموزش کافی را ببینند، محیط مدرسه باید تجهیزات و امکانات و پرسنل کافی برای
گندزدایی داشته باشد و هر مدرسه باید حداقل یک نفر را جهت گندزدایی و اجرای دستورالعمل
ها داشته باشد و در طول روز حداقل 2
بار محیط مدرسه گندزدایی شود، فعالیت بوفه ها ممنوع است و توصیه می شود دانش
آموزان مواد خوراکی و آب مصرفی خود را همراه داشته باشند. همچنین اولیای مدرسه
باید رفت و آمد ورفتار دانش آموزان(رعایت دستورالعمل های بهداشتی) را کنترل کنند.
گفتنی است برای حضور دانش آموز در کلاس، برنامه های خوبی اندیشیده شده از جمله:
کاهش تعداد دانش آموزان در کلاس با توجه به جمعیت و تراکمی که مناطق مختلف دارند
در زمان حداکثر 35
دقیقه، رعایت فاصله یک متر و هنگام ساعت ورود و خروج، دانش آموزان حداقل تراکم را
داشته باشند و ساعت تفریح طوری باشد که همزمان انجام نشده و باعث به وجود آمدن
تراکم نشود. لازم به ذکر است در مناطقی که امکانات کمتر است، این پروتکل ها باید
جاری بوده و تداوم داشته باشد.

دکتر  کامبیز مهدی زاده با بیان اینکه براساس
دستورالعمل، فعالیت بوفه ها کاملا ممنوع است به جز در خوابگاه ها که باید نظارت
کامل انجام شود، گفت: در خوابگاه ها فقط غذای گرم باید سرو شود و مواد خوراکی بهتر
است توسط دانش آموزان آورده شود. همچنین بعضی از خوابگاه ها ممکن است جمعیت دانش
آموزی زیادی داشته باشند که از ابتدای ورود لازم است دانش آموزان یک سری وسایل را
تحویل گرفته و تا پایان سال همراه داشته باشند، تخت ها یک طبقه ای بوده، فاصله یک
متر با استفاده از ماسک در تمام شرایط رعایت شود که در استان ما خوابگاه هایی که
تراکم بالایی دارند به صورت یک هفته درمیان دانش آموزان را پذیرش می کنند که تراکم
کمتر شود.همچنین حداقل رفت و آمد و بازدید از خوبگاه ها صورت گیرد و افراد مشکوک و
بیمار وارد خوابگاه نشده تا امکان انتقال به حداقل برسد، نظارت دقیق بر سلف سرویس
و آشپزخانه صورت گیرد، سرویس های بهداشتی، آبخوری ها و تمامی وسایلی که ممکن است
به صورت مشترک مورد استفاده قرار گیرد باید به طور مرتب بر اساس پروتکل های
بهداشتی ضد عفونی شود.فعالیت های جمعی به حداقل برسد و فقط ورزش های انفرادی و در
محیط باز انجام شود، تردد طوری صورت گیرد که حداقل تراکم انجام پذیرد، ساعات
استراحت هم به صورت شناور برای هر کلاس به صورت اختصاصی باشد.همچنین بخشی از آموزش
باید به صورت غیر حضوری انجام شود ک نیاز کمتری به حضور دانش آموزان باشد.

وی در ادامه افزود: در صورتی
که شرایط هوا مساعد باشد توصیه به باز گذاشتن پنجره ها است تا تهویه کامل انجام
شود. همچنین در فصل سرما هر 20
دقیقه یک بار پنجره باز شود تا تهویه مناسب انجام شود. لازم به ذکر است الزامی است
اولیای مدرسه و دانش آموزان به سامانه salamat.gov.ir مراجعه و خود اظهاری را انجام دهند. همچنین با توجه به دستورالعمل
هر 15 روز یک
بار هر آموزشگاه باید ارزیابی شود و علاوه بر آن کمپین ارزیابی تمام مدارس استان
را شروع کردیم تا مشکلات به اولیای مدرسه تذکر داده و رفع گردد.

دکتر مهدی زاده در پایان خاطر
نشان کرد: تقاضا می شود خانواده ها اهتمام جدی بر رعایت پروتکل های بهداشتی داشته
باشند، حضور دانش آموزان اختیاری است اما در صورت حضور، آموزش کافی در خصوص رعایت
دستورالعمل ها به دانش آموزان داده شود، حتما مواد گندزدای کافی در مدرسه موجود
باشد و بر فاصله دانش آموزان نظارت کافی انجام پذیرد تا ان شاءالله شاهد بروز
بیماری، برای فرزندانمان نباشیم.