معاونت بهداشتي
تغذيه در تابستان
ايران كشوري است كه در آن 4 فصل زيباي بهار ، تابستلان ، پاييز و زمستان قابل مشاهده است هر فصل ويژگي هاي خاص خود را دارد . فصل تابستان هم با رعايت برخي اصول بهداشتي و حمايت هاي تغذيه اي مي تواند يكي از لذت بخش ترين فصول سال باشد .
با شروع تابستان دماي هوا افزايش مي يابد . با افزايش دماي محيط ، دماي بدن هم افزايش مي يابد و دستگاه هاي مختلف بدن براي خنك كردن و حفظ دماي دروني بدن در دامنه طبيعي فعاليت مضاعفي را انجام مي دهند كه حاصل آن تعريق است . تعريق نتيجه تبخير آب است كه علاوه بر آب مقدار زيادي املاح و ويتامين هم دفع مي شود و همين امر باعث بهم خوردن تعادل الكترو سيت هاي بدن مي شود به همين دليل با افزايش هر درجه سانتي گراد دماي محيط ، متابوليسم پايه افزايش و نياز به انرژي افزايش مي يابد . اگر دماي هوا در حدي باشد كه با مكانيسم تعريق موفق به خنك كردن بدن نباشد شخص دچار گرمازدگي مي شود .
علائم گرمازدگي عبارتند از احساس ضعف و خستگي ،افزايش درجه حرارت بدن ، قرمزي پوست ، پوست گرم و خشك ، خشكي بد هوا ، نبض تند ، تنفس سريع ، سردرد ، تهوع ، عدم هوشياري در صورت عدم تغيير در وضعيت موجود ممكن است فرد به كما برود و مرگ اتفاق بيفتد .
كودكان و سالمندان جزو آسيب پذيرترين گروهها در فصل تابستان هستند حجم كل آب بدن كودكان 23 برابر افراد بزرگسال است و در برابر گرما مقدار زيادي آب از دست مي دهند و دچار كم آبي مي شوند . در شروع كم آبي فرد احساس تشنگي مي كند ولي اگر كم آبي ادامه پيدا كند بي اشتهايي ، ضعف ، تهوع و ساير علايم بروز مي كند .
آب مايع حيات است به طوريكه بدن بدون غذا ممكن است دوام بياورد اما بدون آب فعاليت هاي اندام بدن مختل مي شود بهترين توصيه هاي تغذيه اي براي افراد در فصل تابستان عبارتند از :
1- آب فراوان بنوشيد . نوشيدن حداقل 8 ليوان آب و مايعات در طول روز لازم است .
2- نوشيدني هايي مانند چاي، قهوه و نوشابه هاي گازدار حاوي كافئين باعث دفع آب بدن از طريق ادرار مي شود و نبايد جايگزين آب شوند .
3- استفاده مداوم از ميوه ها و سبزي ها بدليل دارا بودن آب فراوان و فيبر نقش فراواني در پيشگيري از كم آبي ، يبوست و جبران الكتروسيت هاي از دست رفته حاصل از تعريق دارند . مهمترين املاحي كه همراه با آب در فرايند تعريق از بدن دفع مي شوند سديم ، پتاسيم و منيزيم مي باشند لذا استفاده از منابع غني از پتاسيم شامل ميوه ها و سبزيجاتي مانند موز ، هندوانه ، طالبي ، مركبات ، آلو ، توت فرنگي ، خيار ، سبزيجات برگ سبز و قرمز و بنفش مانند اسفناج ، چغندر ، گوجه فرنگي ، كلم بروكلي ، هويج ، لوبيا هستند .
4- مواد غذايي كه حاوي قند زياد مي باشند بدليل اينكه فاقد آب مي باشند و متابوليسم را افزايش مي دهند ترجيحاً در فصل تابستان كمتر مصرف شوند .
5- مواد غذايي كه حاوي آنتي اكسيدان ، كارتنوئيد ها ، فلاونوئيد ها منابع غني از ويتامين E، C، B ( ميوه ها و سبزي ها ) به حفظ ايمني بدن و دفع سموم كمك مي كنند .
6- گرما باعث بي اشتهايي مي شود و تمايل به مصرف غذاهاي سرد بيشتر از غذاهاي گرم و پخته است . استفاده از غذاهاي سنتي مانند مخلوط ماست و خيار و افزودن سبزيجات ، گردو و كشمش مي تواند يك غذاي مناسب در اين فصل مي باشد .
7- هنگام گرما تمايل به نوشيدن مايعات خيلي زياد است اما نوشيدن آب يخ و تگري علاوه بر ايجاد عوارض گوارشي باعث تعريق بيشتر مي شود .
8- از غذاهاي سرخ شده با چربي بالا يا داراي ادويه زياد ( فلفل ، خردل و ... ) كه دماي بدن را بالا مي برد و به گرماي بيشتر بدن فرد دامن مي زند . بنابراين بهتر است از غذاهاي آب پز ، بخار پز استفاده نماييم .
9- در خصوص گرما زدگي در شيرخواران نه تنها نبايد شيردهي به شيرخوار قطع شود بلكه بايد دفعات آن را بيشتر كرده و كودك را نزد پزشك ببرند.
10- در صورتيكه فردي دچار گرمازدگي شد شخص را سريعاً به منطقه خنگ و سايه منتقل كنيد . استفاده از يك وان آب سرد ، دوش گرفتن و پاشويه با آب سرد ، نوشيدن مايعات زياد و خنك و حاوي مقداري نمك و نهايتاً انتقال به بيمارستان توصيه مي شود .
نظر دهید