به مناسبت هفته سلامت روان (24-18 مهرماه)

«سلامت روان مسئولیت فردی و اجتماعی همه ماست»

پیام ششمین روز هفته:

سبک زندگی سالم جایگزین مصرف مواد، الکل و دخانیات

در جامعه فعلی به نظر می‌رسد که گرایش به مصرف مواد و دخانیات در قالب سبک زندگی در بین مصرف‌کنندگان در حال ایجاد است. سبک زندگی بخشی از زندگی است که عملاً تحقق می‌یابد و دربردارنده طیف کامل فعالیت‌هایی است که افراد در زندگی روزمره خود انجام می‌دهند. بنابراین طیف فعالیت‌های مختلف در هر عرصه از زندگی می‌تواند سازنده سبک زندگی در آن عرصه باشد. سبک زندگی بیش از همه متأثر از فرصت‌ها و الگوهای فرهنگی و اجتماعی است.

در دهه‌های اخیر سبک زندگی سالم و تأثیر مؤلفه‌های آن بر میزان ابتلا به بیماری‌ها در مطالعات بسیاری مورد ارزیابی قرار گرفته است. با مروری بر مطالعات متنوع در این زمینه می‌توان به این نتیجه دست یافت که سبک زندگی ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد. در سال ۱۹۹۸ طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، سبک زندگی سالم به عنوان تلاش برای دستیابی به حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و بعدها معنوی توصیف می‌گردد. رفتارهای مطلوب (سبک زندگی سالم) را در هر یک از ابعاد سلامت به شرح ذیل معرفی می‌کند:

بعد جسمی: تغذیه مناسب، تحرک کافی، عدم مصرف مواد اعتیادآور (سیگار، قلیان، الکل و مواد مخدر)، رعایت ایمنی، انجام آزمایشات غربالگری دوره‌ای.

بعد روانی: به‌کارگیری مهارت‌های زندگی، تکامل مناسب دوران کودکی، تفریحات کافی و فعال، داشتن خلق‌وخوی مثبت و خواب کافی، یادگیری مادام‌العمر

بعد اجتماعی: والد مؤثر بودن (داشتن مهارت‌های فرزندپروری)، انجام کار داوطلبانه به میزان کافی، ارتباط مؤثر و کافی با خانواده، اقوام، دوستان و همسایگان، داشتن هدف فردی برای رفاه دیگران و ایفای نقش مؤثر در این ارتباط، رفتار محترمانه و مسئولانه با محیط‌زیست.

بعد معنوی: هدفمندی و داشتن امید در زندگی، ایمان و توکل به خدا، انجام امور فردی، اجتماعی و معنوی، دارابودن ارزش‌های اخلاقی و عمل به آن‌ها

با توجه به مطالب عنوان‌شده می‌توان نتیجه گرفت که ظرفیت‌سازی ساختاری برای بهبود شرایط زندگی و ارتقای سبک زندگی سالم افراد جامعه به‌ویژه نوجوانان و جوانان در پروژه‌های پیشگیری و حتی در فرایند درمان و پیشگیری از عود بیماری اختلالات مصرف مواد بایستی مورد توجه و تأکید قرار گیرد. علی‌رغم وجود امکانات ناکافی برای تأمین زیرساخت‌های لازم برای دو مقوله پیش‌گفت، اقدامات کوچک با محوریت خودمراقبتی و نیز استفاده از ظرفیت‌های همکاری‌های بین‌بخشی و انجمن‌های غیردولتی و خیرین برای ایجاد فرصت‌های فعالیت‌های جایگزین مصرف مواد در گروه‌های هدف طبقات اقتصادی-اجتماعی پایین جامعه می‌تواند تا حدی در این مسیر راهگشا باشد.

گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد